حکايت

در جامع  بعلبك  بودم .يك روز چند كلمه به عنوان پند و اندرز براى جماعتى

كه در آنجا بودند، مى گفتم ، ولى آن جماعت را پژمرده دل و دل مرده و بى بصيرت

يافتم كه آن چنان در امور مادى فرو رفته بودند كه در وجود آنها راهى به جهان

معنويت نبود. ديدم كه سخنم در آنها بى فايده است و آتش سوز دلم ، هيزم تر

آنها را نمى سوزاند. تربيت و پرورش آدم نماهاى حيوان صفت و آينه گردانى در

كوى كورهاى بى بصيرت ، برايم ، دشوار شد، ولى همچنان به سخن ادامه

مى دادم و در معنويت باز بود. سخن از اين آيه به ميان آمد كه خداوند مى فرمايد:

و نحن اقرب اليه من حبل الوريد:

و ما از رگ گردن ، به انسان نزديكتريم .

                                   دوست نزديكتر از من به من است

وين عجبتر كه من از وى دورم

                             چه كنم با كه توان گفت كه دوست

 

در كنار من و من مهجورم

 

من از شرا باين سخن مست و فضاله قدح در دست که رونده ای برکنار مجلس گذر

کرد و دور آخر در او اثر کرد و نعره ای زد که ديگران به موافقت او در خروش آمدند و

خامان مجلس بجوش.گفتم:

اى سبحان الله ! دوران باخبر، در حضور و نزديكان بى بصر، درو!

فهم سخن چون نكند مستمع

                  قوت طبع از متكلم مجوى 

فسحت ميدان ارادت بيار

                   تا بزند مرد سخنگوى گوى 

* * * *

حکايت

شبى در بيابان مكه از بی خوابی پای رفتنم نماند . سربنهادم و شتربان را

گفتم : دست بدار از من .

پاى مسكين پياده چند رود؟

                               كز تحمل  ستوده شد بختى

تا شود جسم فربهى لاغر

                      لاغرى مرده باشد از سختى

 

ساربان گفت : اى برادر! حرم در پيش است و حرامى در پس . اگر رفتى

، بردى و گر خفتى مردى . 

خوش است زير مغيلان  به راه باديه خفت 

                                            شب رحيل ، ولى ترك جان ببايد گفت

 

* * * *

حکايت

پاسايی را ديدم بر کنار دريا که زخم پلنگ داشت و به هيچ دارو به نمی شد.

مدتها در آن رنجور  بود و شکر خدای عز وجل علی الدوام گفتی . پرسيدندش

که شکر چه می گويی ؟ گفت : شکر آنکه به مصيبتی گرفتارم نه به معصيتی.

اگر مرا زار به كشتن دهد آن يار عزيز

                                           تا نگويى كه در آن دم ، غم جانم باشد

گويم از بنده مسكين چه گنه صادر شد

                                             كو دل آزرده شد از من غم آنم باشد

 

* * * *

حکايت

درويشی را ضرورتی پيش آمد، گليمى را از خانه يكى از پاك مردان دزديد.

قاضى فرمود تا دستش بدر کنند.

صاحب گليم شفاعت کرد که من او را بحل کردم.

قاضى گفت : به شفاعت تو حد شرع فرو نگذارم.

صاحب گليم گفت : اموال من وقف فقيران است ، هر فقيرى كه از مال وقف

به خودش بردارد از مال خودش برداشته ، پس قطع دست او لازم نيست .

قاضى از جارى نمودن حد دزدى منصرف شد، ولى دزد را مورد سرزنش ‍

قرار داد و به او گفت : آيا جهان بر تو تنگ آمده بود كه فقط از خانه چنين

پاك مردى دزدى كنى ؟!

دزد گفت : اى حاكم ! مگر نشنيده اى كه گويند: خانه دوستان بروب

ولى حلقه در دشمنان مكوب .

چون به سختى در بمانى تن به عجز اندر مده

                             دشمنان را پوست بر كن ، دوستان را پوستين

 

* * * *

 حکايت

پادشاهى پارسايی را ديد ، گفت : هيچت از ما ياد آيد؟ گفت : بلی،

وقتی که خدا را فراموش می کنم.

 هر سو دود آن كس ز بر خويش براند

                                  و آنرا كه بخواند به در كس نداواند

* * * *

حکايت

يكى از جمله ی صالحان بخواب ديد مر پادشاهى را  در بهشت است

و پارسايى در دوزخ ،پرسيد: موجب اين درجات چيست و سبب آن درکات؟

كه مردم بر خلاف اين اعتقاد داشتند؟!

ندايى آمد كه : اين پادشاه به خاطر دوستى با پارسايان به بهشت رفت و

آن پارسا به خاطر تقرب به شاه ، به دوزخ رفت .

دلقت به چكار آيد و مسحى و مرقع

                                  خود را ز عملهاى نكوهيده برى دار

 حاجت به كلاه بركى  داشتنت نيست

                               درويش صفت باش و كلاه تترى دار

* * * *

حکايت

پياده ای سر و پا برهنه با کارونان حجاز از کوفه بدر آمد و همراه ما شد و

معلومی نداشت. خرامان همی رفت و می گفت :

نه بر اشترى سوارم ، نه چو خر به زير بارم

                               نه خداوند رعيت ، نه غلام شهريارم

غم موجود و پريشانى معدوم ندارم

                             نفسى مى زنم آسوده و عمرى به سر آرم

 

اشتر سواری گفتش :ای درويش کجا می روی ؟ برگرد که بسختی بميری.

نشنيد و قدم در بيابان نهاد و اشتر سواری گفتش : ای درويش کجا می روی ؟

برگرد که بسختی بميری. نشنيد و قدم در بيابان نهاد و برفت . چون به نجله

محمود در رسيديم ، توانگر را اجل فرار سيد. درويش به بالينش فراز آمد و گفت :

شخصى همه شب بر سر بيمار گريست 

                                  چون روز آمد بمرد و بيمار بزيست

اى بسا اسب تيزرو كه بماند 

                                  خرك لنگ ، جان به منزل برد

بس كه در خاك تندرستان را 

                             دفن كرديم و زخم خورده نمرد

* * * *

 حکايت

پادشاهی پارسايی را ديد ، گفت : هيچت از ما ياد آيد ؟ گفت : بلی >

وقتی که خدا فراموش می کنم.

آنكه چون پسته ديدمش همه مغز

                               پوست بر پوست بود همچو پياز 

 پارسايان روى در مخلوق

                               پشت بر قبله مى كنند نماز

چون بنده خداى خويش خواند

بايد كه به جز خدا نداند

* * * *

حکايت

کاروانی در زمين يونان بزدند و ننعمت بی قياس ببردند . بازرگانان گريه و زاری

کردند و خدا و پيمبر شفيع آوردند و فايده نبود.

چو پيروز شد دزد تيره روان

                          چه غم دارد از گريه كاروان

 

لقمان حکيم اندر آن کاروانن بود . يکی گفتش از کاروانيان : مگر اينان را نصيحتی

کنی و موعظه ای گويی تا طرفی از مال ما دست بدارند که دريغ باشد چندين

نعمت که ضايع شود . گفت : دريغ کلمه ی حکمت با ايشان گفتن.

آهنى را كه موريانه بخورد

                              نتوان برد از او به صيقل زنگ

به سيه دل چه سود خواندن وعظ

                               نرود ميخ آهنين بر سنگ

همانا که جرم از طرف ماست.

                                به روزگار سلامت ، شكستگان درياب

كه جبر خاطر مسكين ، بلا بگرداند

 چو سائل از تو به زارى طلب كند چيزىبده و گرنه ستمگر به زور بستاند

* * * *

 حکايت

  يکی از صاحبدلان زورآزمايی را ديدم . بهم برآمده و کف بردماغ انداخته .

گفت  : اين را چه حالت است ؟ گفتند : فلان دشنام دادش. گفت : اين فرومايه

هزار من سنگ برمی دارد و طاقت نمی آرد .

لاف سر پنجگى و دعوى مردى بگذار 

                                     عاجز نفس ، فرومايه چه مردى زنى 

گرت از دست برآيد دهنى شيرين كن 

                                مردى آن نيست كه مشتى بزنى بر دهنى 

اگر خود بر كند پيشانى پيل 

                                 نه مرد است آنكه در او مردمى نيست

بنى آدم سرشت از خاك دارد 

                                  اگر خالى نباشد، آدمى نيست 

---